چطور از ترجمه همزمان یک کتاب توسط یک مترجم دیگر باخبر شویم؟

واقعیت این است که هیچ روش مطمئنی برای باخبر شدن از این موضوع وجود ندارد؛ اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توان آن‌ها را امتحان کرد:

۱. پرس‌وجو از دوستان و همکاران

یکی از راه‌های فهمیدن اینکه آیا به غیر از شما فرد دیگری در حال ترجمه همزمان کتابی هست یا خیر، پرس‌وجو از دوستان و همکاران است. فرض کنید قصد ترجمه کتابی تازه با موضوعی خاص در رشته ریاضی را دارید. می‌توانید قبل از ترجمه کتاب، از همکاران و یا استادانی که روی آن موضوع کار می‌کنند، پرس‌وجو کنید که آیا خودشان یا همکاران‌شان قصد ترجمه آن کتاب را دارند یا خیر یا آیا کسی در حال حاضر در حال ترجمه آن کتاب هست یا خیر.

۲. پرس‌وجو از نویسنده و ناشر خارجی کتاب

یکی دیگر از روش‌ها این است که از نویسنده و ناشر خارجی کتاب سوال کنید که آیا قبل از شما ناشر و مترجم ایرانی دیگری برای ترجمه کتاب به زبان فارسی اجازه گرفته‌اند یا خیر؛ البته متاسفانه همان‌طور که در یکی از نوشته‌های قبلی وبلاگ نوشته‌ام، تقریباً تمام کتاب‌های ترجمه‌ای در ایران، بدون اجازه نویسنده و ناشر اصلی کتاب ترجمه و منتشر می‌شوند؛ بنابراین اگر جواب ناشر، منفی باشد، باز هم نمی‌توان مطمئن بود که کتاب مورد نظر در حال ترجمه نباشد.

۳. پرس‌وجو از ناشران ایرانی کتاب‌های قبلی نویسنده

فرض کنید به تازگی کتاب نویسنده‌ای را برای ترجمه انتخاب کرده‌اید که قبل از این کتاب، ۴ کتاب دیگر نوشته است که همگی آن‌ها توسط یک ناشر ایرانی به فارسی ترجمه و با استقبال خوانندگان ایرانی هم روبرو شده است. روشن است هنگامی که شما در حال تصمیم‌گیری برای ترجمه آن هستید، احتمال اینکه این کتاب توسط همان ناشر ایرانی در حال ترجمه باشد، بسیار زیاد است؛ بنابراین سعی کنید قبل از شروع ترجمه، با ناشر ایرانی تماس بگیرید. فراموش نکنید اگر این ناشر، ۴ کتاب قبلی را با ترجمه روان، قیمت مناسب و کیفیت چاپ خوب، روانه بازار کرده باشد، احتمال موفقیت ترجمه شما پایین خواهد بود؛ پس واقع‌بینانه تصمیم بگیرید.

۴. بررسی وب‌سایت و یا وبلاگ نویسنده

گاهی بعضی از مترجمان وقتی ترجمه کتابی را شروع می‌کنند، خبر آن را در وب‌سایت یا وبلاگ شخصی خود اعلام می‌کنند. گاهی حتی نویسنده کتاب هم ممکن است در وبلاگش بنویسد که فلان مترجم و فلان ناشر ایرانی، شروع به ترجمه کتابش به زبان فارسی کرده‌اند؛ بنابراین از این طریق هم می‌توان فهمید که آیا افراد دیگری نیز به صورت همزمان با شما در حال ترجمه کتاب مورد نظر هستند یا خیر.

۵. جستجو در اینترنت

یکی دیگر از راه‌ها، جستجو در اینترنت با عبارت‌هایی مثل persian translation of X یا iranian publisher of X یا iranian translator of X است که در آن‌ها منظور از X، اسم اصلی کتاب است. به عنوان مثال، در صفحه ویکی‌پدیای ترجمه سری کتاب‌های هری پاتر می‌توان یکی از ناشران ایرانی این سری کتاب‌ها و کتاب‌هایی که تا به حال از این سری توسط این ناشر به فارسی ترجمه شده‌اند را دید. جالب است بدانید که تا به حال ۱۶ ناشر ایرانی، این سری کتاب‌ها را به فارسی ترجمه کرده‌اند که گویا فقط یکی از آن‌ها از ناشر اصلی اجازه ترجمه گرفته است!

۶. استعلام از ناشران دانشگاهی

در این روش که مخصوص استادان دانشگاه است، مرکز نشر دانشگاه، قبل از شروع ترجمه کتاب، فکسی را به تمام دانشگاه‌های سراسر کشور ارسال می‌کند که در آن، مشخصات کتاب به طور دقیق ذکر شده است و از آن‌ها خواسته می‌شود که چنانچه استاد یا استادانی از آن دانشگاه در حال ترجمه کتاب مورد بحث هستند، آن را اعلام کنند. اگر یکی از آن دانشگاه‌ها در حال ترجمه کتاب مورد بحث باشند، بلافاصله موضوع را به صورت تلفنی اعلام می‌کنند تا از ترجمه همزمان و موازی‌کاری جلوگیری شود.

ایران-فارس-شیراز-موسسه اندیشه بیان قلم شهرراز-مرکزترجمه STC