همه افراد در دنیا تعریف واحدی از شعر دارند اما زبان ها و فرهنگ ها باعث شده اند که سبک های شعری در هر کشوری با کشور دیگر فرق داشته باشد. از این رو ترجمه شعر نیاز به این دارد که مترجم آگاهی بسیار بالایی از دستورات و قواعد ادبی دو کشور مبدا و مقصد داشته باشد. در این مطلب قصد داریم تا به طور مفصل در رابطه با ترجمه شعر و عوامل مهم موجود در این مقوله توضیح دهیم.

 

حساسیت کار ترجمه شعر

ترجمه آثار ادبی یکی از حساس ترین و حتی سخت ترین انواع ترجمه می باشد. اگر اهل خواندن شعرهای شاعران غیر ایرانی باشید حتما با برخی از کتاب های ترجمه شده شعر مواجه شده اید که دلنشین نیستند.

 

دلیل این امر آن است که مترجم دارای توانایی کافی برای ترجمه شعر نبوده است. به همین خاطر است که از برخی از افراد می شنویم که این چه مدل شعر گفتن است؟ چرا اشعار شاعران خارجی اینقدر بی سروته است؟ در صورتیکه این شاعران اشعار خود را به زیبایی سروده اند و ظرافت اشعار توسط هم زبانان آن ها به راحتی قابل تشخیص است.

 

شعر علاوه بر محتوا دارای فرم نیز می باشد. همین جنبه آهنگین بودن شعر باعث می شود که تنها مترجم بودن برای ترجمه شعر کافی نباشد.

در واقع شعر مجموع محتوا و فرم است که متأسفانه در اکثر ترجمه ها فقط معنای محتوایی منتقل می شود. گاهی در ترجمه ها بدنه شعر دچار تحول می گردد و مترجم بایستی حتما به این نکته توجه کند که شعر نباید لطمه ببیند.

توجه به قالب های شعری

در ترجمه اشعار می توان محتوا یا فرم را تغییر داد. در تقسیم بندی معنایی امکان تغییر بیشتری نسبت به تقسیم بندی بر اساس قالب و فرم اشعار وجود دارد.

قالب های شعری در زبان و ادبیات کشورهای مختلف گوناگون است. برای مثال قالب های مرسوم در ایران قصیده، رباعی، غزل، مثنوی و … می باشند. از جمله قالب های رایج شعری انگلیسی نیز می توان به ballad، balnk verse، cinquian، elegy، free verse، limerick و … اشاره کرد.

 

مترجم جهت ترجمه شعر باید قالب های رایج شعر در زبان مقصد را بداند.همچنین برای اینکه بتواند ترجمه ای متناسب با سلیقه خوانندگان ارائه دهد باید قوانین اشعار در زبان خود را نیز بلد باشد.

 

ترجمه شعر باید بیشترین تاثیر را بر خواننده بگذارد و او را به قبول معنی ترغیب کند. یک مترجم باید بداند که شاعر با شعرش زندگی کرده است، پس او هم باید برای ترجمه نهایت دقت و ظرافتش را به کار ببرد.